Proje Yönetiminde Bilimsel Kavramların Ortaya Çıkışı

Proje Yönetimi kavramı, insanlık tarihi kadar eski olmasına rağmen bu konudaki bilimsel yaklaşımlar 20.yüzyılın başlarından itibaren görülmeye başlanmıştır.

İlk bilimsel yaklaşımlar, bilimsel yönetim ilkelerinin yazarı ve çalışmaları endüstri mühendisliğinin temellerini oluşturan Frederick Taylor’dan gelmiştir. Taylor; iş süreçlerinin standartlaştırılması, çalışan-yönetici ayrımı, iş planlaması gibi kavramları yeniden yorumlayarak iş verimini yükseltmeyi hedeflemiştir.

Taylor’un çalışmalarını benimseyen, onunla Stevens Teknoloji Enstitüsü’nden birlikte mezun olan Henry Gantt, 1910 yılında Gantt Şeması’nı ortaya koymuştur.

Bu şema bilindiği üzere, üzerinden yüzyıl geçmesine rağmen halen proje yönetiminde sıklıkla kullanılmaktadır. Gantt’ın yaptığı bu çalışmalar, İş Kırılım yapısı (WBS) ve Kaynak planlama modellerini de içeren, modern proje yönetim araçlarının gelişmesine ilham olmuştur.

1950ler, modern proje yönetim çağının başlangıcı olarak kabul edilir. Bu yıllardan önce proje yönetimi daha çok ad-hoc temelli, standart bir metodoloji olmadan, gantt şemaları ve informal teknik ve araçlarla gerçekleştirilmekteydi. Bu yıllarda, 2 yeni matematiksel proje takvimleme terimi ortaya atıldı, PERT (Program Evaluation and Review Technique) ve CPM (Critical Path Method, Kritik Yol Yöntemi).

Bu 2 terim aslen yaklaşım olarak birbirine çok benzer olsa da farkları mevcuttur. PERT, matematiksel olarak bir aktivitenin tahmini süresini hesaplarken, CPM, aktivitelerin sıralanmasını ve takvimlemesini yapan bir algoritmadır diyebiliriz.

Proje Yönetim Standartları ve Metodolojilerinin Oluşumu

1967 de avrupada, birçok ulusal proje yönetim kuruluşunun federasyonu olarak IPMA (International Project management association) kurulur.

1969 da Amerika Birleşik Devletleri’nde PMI (Project Management Institute) kurulur. Bu enstitülerin amacı, proje yönetiminde standartlar belirleyip genel olarak projelerin belli bir metodolojide gerçekleştirilmesi ve planlanan bütçe ve sürelerde tamamlamasını sağlamaktı.

Ancak birçok bilişim projesinin, tahminlerinin kat be kat üzerinde çıkması yeni bir metodun ortaya çıkmasına sebep olur. Simpact Systems, 1975 yılında PROMPTII adında bir metot geliştirir. PMI ve IPMA, sektör bağımsız iken, PROMPTII bilgisayar projelerine yöneliktir. 1989 yılında İngiliz Genel Bilgisayar ve Telekominikasyon Ajansı (CCTA) bu metodolojiyi, IT projelerinde proje yönetim standardı olarak benimsemiş ve PRINCE (PROMPT II IN the CCTA Environment) adını vermiştir.

Genel olarak tüm bu metodolojilerin ortak yapısında projeye başlama aşaması, planlama, yönetim, kontrol ve kapanış evreleri vardır ve daha önceden kabul gören PERT, CPM, Gantt Şemaları gibi metodları da içerir.

Yazılımda Proje Yönetimi Yaklaşımları

Şelale (Waterfall) : Yukarıda bahsi geçen enstitülerin benimsediği, geleneksel olarak da tabir edilen şelale (Waterfall) yaklaşımı, proje metodolojilerinin çıkışından itibaren kullanılmaya başlanmıştır. Burada izlenilen yöntem, Analiz-Tasarım-Geliştirme-Test-Canlı Geçiş şeklindedir. Her safhanın çıktısı, bir sonraki safha için girdi olarak işlem görür. Her safhanın sonunda bir doküman oluşturulur, doküman güdümlüdür. Kullanıcılarla ilk olarak analiz safhasında iletişimde olunur. Analizler bittikten sonra tasarıma geçilir. Tasarım onaylandıktan ve geliştirme safhasına geçildikten sonra kullanıcılarla tekrar diyaloğa girilmez. Geliştirme ve testler bittikten sonra kullanıcılarla kabul testlerinde çalışılır. Test onaylarının ardından canlıya geçilir.

Bu yaklaşım, yazılım üreticileri tarafından da kendi bakış açılarıyla tekrardan yorumlanmıştır. Örneğin Microsoft kendi terimlerini ve dökümantasyon setini oluşturarak bu modeli SureStep olarak adlandırmışken, Oracle Oracle Unified Method (OUM), SAP de kendi metodolojisini ASAP olarak adlandırmıştır.

Ancak başarısızlıkla sonuçlanan projelerin zaman içinde artması, yeni yaklaşımları beraberinde getirmeyi zorunlu kılmıştır.

Bir sonraki yazımda, çevik proje yönetiminin ortaya çıkışı, Scrum-Kanban metotları ve günümüzdeki proje yaklaşımı konularına değineceğim.